Γιατράκος

I

Επώνυμο ιστορικής οικογένειας της Λακεδαίμονας. Γενάρχης της ήταν ο Πέτρος Μέδικος, από τον ηγεμονικό οίκο της Φλωρεντίας, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα το 1331 με τον Βάλτερ Β’ Βρυέννιο. Ο Πέτρος Μέδικος επιχείρησε να καταλάβει το δουκάτο της Αθήνας, στο οποίο κυριαρχούσαν τότε οι Καταλανοί, αλλά απέτυχε και εγκαταστάθηκε τελικά στο Ναύπλιο, όπου άλλαξε και το όνομά του, ουσιαστικά, μεταφράζοντάς το, σε Ιατρός (Medico). Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ναύπλιο, οι απόγονοί του διασκορπίστηκαν σε άλλες βενετοκρατούμενες περιοχές όπως η Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου και η Πελοπόννησος. Αυτοί που εγκαταστάθηκαν στη Μάνη με την πάροδο του χρόνου είδαν το επώνυμό τους να καθιερώνεται παραφθαρμένο από τους Μανιάτες σε Γ. Οι Γ. της Μάνης σύντομα έγιναν γνωστοί σε όλη την περιοχή, γεγονός που το όφειλαν στις ιατρικές γνώσεις τους. Τις παραμονές της Επανάστασης, οι Γ. κατοικούσαν στα Βαρδουνοχώρια και είχαν εξασφαλίσει το προνόμιο να μην πληρώνουν φόρους.

II

Επώνυμο αγωνιστών του 1821, από την ομώνυμη οικογένεια της Λακεδαίμονας (βλ. λ. παραπάνω).

1. Γεωργάκης. Πολέμησε με το ψευδώνυμο Στρατηγός για πολλά χρόνια πριν και μετά την Επανάσταση. Πήρε μέρος κυρίως σε μάχες κατά του Ιμπραήμ, στην Πελοπόννησο. Το 1823 διορίστηκε φρούραρχος του Βουλευτικού. Διετέλεσε νομοεπιθεωρητής και πέθανε με τον βαθμό του υποστράτηγου.

2. Ηλίας. Πολέμησε και διακρίθηκε στη μάχη του Βαλτετσίου. Στα χρόνια του Όθωνα, εξελέγη βουλευτής (1847-50) και πληρεξούσιος στη Β’ Εθνοσυνέλευση (1864). Πέθανε υποστράτηγος στη Σπάρτη.

3. Μιχαήλ. Συνταγματάρχης της Φάλαγγας. Κλείστηκε στον πύργο της Άρνας με τον 15χρονο γιο του Ιωάννη, τον κατοπινό δήμαρχο της Σπάρτης, και πολέμησε εναντίον των στρατευμάτων του Ιμπραήμ. Πέθανε στο Άργος.

4. Νικόλαος. Πολέμησε κατά την Επανάσταση με τον βαθμό του χιλίαρχου και διορίστηκε, μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο, φρούραρχος του Βουλευτικού. Έφτασε έως τον βαθμό του συνταγματάρχη και δολοφονήθηκε με άγριο τρόπο στο σπίτι του στη Σπάρτη.

5. Παναγιώτης (1780 – 1851). Πήρε μέρος μαζί με τα τέσσερα αδέλφια του στον Αγώνα, όπου διακρίθηκαν όλοι ως μαχητές και πρακτικοί θεραπευτές· γι’ αυτό οι λόγιοι τους αποκαλούσαν Μαχάονες. Ο Γ., που ανέπτυξε ξεχωριστή δράση και ως Αρχηγός, μετά το 1810 κατατάχθηκε στα εθελοντικά σώματα αγωνιστών που στρατολογούσαν οι Άγγλοι στη Ζάκυνθο και εκεί αναδείχτηκε ικανός μαχητής και συγχρόνως χειρουργός. Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία, επέστρεψε στην Πελοπόννησο και ήταν από τους πρωτεργάτες της συγκρότησης του περίφημου μόνιμου στρατοπέδου των Βερβαίνων, που οδήγησε στην άλωση της Τρίπολης (23 Σεπτεμβρίου 1821). Το 1822 πολέμησε με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο στο Πέτα και στο Κομπότι (17 Μαΐου) και διακρίθηκε στις μάχες εναντίον του Δράμαλη. Στον εμφύλιο πόλεμο (1824-25) ήταν αντίπαλος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Το 1825 πήρε μέρος στην άμυνα του Νεόκαστρου και μετά την παράδοσή του στον Ιμπραήμ κρατήθηκε όμηρος. Όταν ελευθερώθηκε, έλαβε μέρος στους αγώνες για να εμποδιστεί ο Ιμπραήμ να καταλάβει τη Μάνη. Μετά την Επανάσταση διορίστηκε υποστράτηγος και μετά το κίνημα του 1843 γερουσιαστής.

Ο Παναγιώτης Γιατράκος, αγωνιστής του 1821 και μέλος της Φιλικής Εταιρείας.